Vaikko dáppe Torontos eai lean mangelágan doalut sámi álbmotbeaivvi gudnin, dáiden ávvudit beaivvi buot árbeviroleamos vuogi mielde go goassige Sámis – vahágis. Iđđes barggus mis lei eamiálbmotprográmma mánnosaš čoahkkin, man min “vuoras” rabai haudenosaunee giitossártniin dego son láve. Dat lea árbevirolaš sárdni mii giitá eatnama ja dan buot oliid ja osiid ja mii árbevirolaččat sáhttá bistit máŋga diimmu. Ovdal dan giitossártni min prográmma čálli váccii birra rieggá “smudge” suovain (dábálaččat goikaduvvon salvia-šaddu, muhtumin háisuodni) vai buot čoahkkima oassálastit sáhtte buhtistit iežaset dainna suovain. Smudge-suova ulbmilin lea buhtistit ja rahpat olbmo ja olbmo miela váldit vuostá earáid ja earáid sániid positiivvalaš vuoiŋŋas. Dáid árbevirolaš ráhpanvieruid maŋŋá gieđahallagođiimet čoahkkináššiid. Go čoahkkin nogai, min “vuoras” (gii oahpaha maiddái oneida-giela min prográmmas) loahpahii čoahkkima. Eahkes trumbu- ja lávlunrieggás eamiálbmotstudeanttaid guovddážis vuot giinu manai rieggá birra smudge-suovain ovdalgo álggiimet lávlut. Rieggás juohkehaš beasai válljet oahpes lávlaga dahje oahpahit earáide ođđa lávlaga – lávlagat leat “árbevirolaš” intiánalávlagat mat olbmot lávlot sihke seremoniijain ja eahpeformála ovttastallamiin. Okta almmái lávllui ja oahpahii midjiide guovdžža lávlaga – son ieš gulai guovžža klánii – ja lávlaga maŋŋá okta rieggá jođiheaddjiin čilgii guovžamánu birra, mii lea dál lahkoneamen go guovža lihkká dálvenahkáriin. Son čilgii ahte oađedettiin guovža viežžá visuvnnaid olbmuid várás ja dat lea eandalitge guovža-klána olbmuid geatnegasvuohta gaskkustit daid visuvnnaid earáide.
Jurddašallen ahte nie dáppe stuorra miljongávpogis olbmot ellet iežaset kultuvrra vaikko ii leange miige erenoamáš ávvubeivviid sidjiide. Sidjiide dat leat oassin árgabeaivvis dađe stuorat doaluid dahje meanuid haga. Sámis mii dušše lávllestit Sámi soga lávlaga oktii jagis almma mangelágan vieruid haga ja dasto guldalit daid agálaš sártniid…
PS: Helsingin Sanomat almmustahtii mu čállosa Suoma stáhta ájihanpolitihkas sámiid hárrái ikte – mun ledjen gal ráhkkanan muhtin čilgehussii manne sii eai sáhte dan almmustahttit, nu ahte lei oalle stuorra imaš go lohke ahte šaddá álbmotbeaivve aviisii!